Vanwege de drukte even een korte (maar krachtige!) blog post:
Vaak is er in het taalonderwijs, en dan denk ik met name aan het VO en MBO, wel wát aandacht voor uitspraak, maar niet al te veel. En dan gaat het voornamelijk over 'word stress' (de klemtoon). Sentence stress (klemtoon in zinsverband), en connected speech (hoe het uiteindelijk klinkt in alledaags gebruik) worden vaak achterwege gelaten. Al deze onderwerpen wil ik ooit nog eens nader toelichten in mijn blogs, maar vandaag, en vanwege bovengenoemde drukte, houd ik het even bij het delen van erg goede, duidelijke en bondige video over deze onderwerpen.
Voor ik het filmpje deel; eerst een beetje achtergrondinformatie.
Ik zal nooit het voorbeeld vergeten dat mijn docent van de lerarenopleiding ons gaf over dit fenomeen. Hij schreef de fonetische transcriptie (een manier om, in een speciaal alfabet, op te schrijven hoe iets daadwerkelijk klinkt) op het bord en vroeg ons wat er stond. Het klonk als 'foebele' en niemand had ook maar enig idee wat het betekende. Het was dus een echte eye-opener toen hij uitlegde dat je dit bijvoorbeeld kunt horen als kinderen, in alledaags taalgebruik, aan elkaar vragen: "kom je voetballen?".
Het filmpje: Ə: The Most Common Vowel in English
'Gewone spreektaal' is meestal dus wel wat anders dan simpelweg alleenstaande woorden achter elkaar uitspreken. Als je dat laatste doet, krijg je zo'n overdreven gearticuleerde uitspraak die best apart kan klinken. Dit geldt voor Nederlands, maar natuurlijk ook voor Engels. Echter denk ik wel dat connected speech meer een aandachtspunt is voor de wat gevorderde leerling; niet essentieel voor effectieve communicatie, maar wel handig om een betere indruk te maken, meer zelfvertrouwen te krijgen en weer wat dichter bij dat '(near-)native level' te komen. Ook als je zelf nooit hebt stilgestaan bij het concept van connected speech, heb je onbewust echt wel verschillen gemerkt tussen native en non-native speakers en connected speech speelt daar een grote rol bij!
En de beginnende leerling dan? Is het terecht dat schoolboeken meestal maar weinig aandacht besteden aan dit soort zaken? Well, meestal hebben die het druk genoeg met andere zaken (vocabulaire, grammatica, etc.). In mijn ervaring werkt het voor de meeste leerlingen/cursisten echter wel erg motiverend om af en toe ook eens wat te horen/leren over eigenschappen van taal die normaal gesproken achterwege worden gelaten. Taal is een cruciaal onderdeel van ons alledaagse leven dus geen wonder dat het interessant is om er meer over te leren. Dit was ook één van mijn hoofdredenen om twee jaar geleden te beginnen met deze blog, waar één van de eerste blog posts ook over de relatie mens-taal ging. En mocht de beginnende leerling de mentale capaciteit hebben om óók bewust te luisteren naar bijvoorbeeld de patronen van connected speech, dan is dat alleen maar mooi meegenomen!
Afrondend; ik hoop dat het voor jou, beste lezer, weer een leerzame en interessante blog post was. En mocht je ooit een taalnerd tegenkomen met een Schwa-shirt, dan weet je ook weer waar dat over gaat :)
Thought-provoking bonusvraag: denk je dat mensen vroeger, toen men nog niet kon lezen en schrijven en de woorden dus minder visueel ervaarden, zich meer bewust waren van (verschillen in) uitspraak?
p.s. Fijne jaarwisseling en een voorspoedig 2022 gewenst!
