Vorige keer schreef ik over het onderscheid in uitspraak tussen d/t in het Engels en daarvoor had ik mijn Photoshop ‘skills’ weer een beetje afgestoft om een beeld te schetsen bij het verschil in uitspraak tussen ‘iPot’ en ‘iPod’.
Lang geleden kwam ik namelijk de volgende (geniale) blogpost tegen, over het verschil tussen ‘alot’ en ‘a lot’. Gelukkig heb ik zelf nooit problemen gehad met deze veelvoorkomende taalfout, maar ‘de alot’ is zo goed blijven hangen dat ik ‘em nog steeds regelmatig deel met leerlingen. En als een leuk verhaaltje of een handige ezelsbrug er voor kan zorgen dat iets zó goed blijft hangen, vind ik het een leuke uitdaging om soortgelijke, memorabele voorbeelden te bedenken.
Zodoende: ID vs Idea!
(Deze neppe ID-kaart ging in 2019 viral op het internet. Een Canadese man zou de kaart hebben gebruikt om wiet te kopen.)
ID vs Idea
Over de jaren heen heb ik de volgende fout behoorlijk vaak gehoord: mensen die ‘ID’ [aj-die] zeggen terwijl ze ‘idea’ [aj-die-uh] bedoelen. Vaak stel ik mij dan een situatie voor waar iemand enthousiast is over de kwaliteit van je ID-kaart (“Great ID!”). Leuk maar ook handig, want als je dit soort verschillen in uitspraak (en betekenis) éénmaal hoort, kun je jezelf makkelijk corrigeren.
ID vs Idea: hoe dan wel?
Je zou dus simpelweg ‘aj-die’ kunnen zeggen en er ‘uh’ achteraan plakken. Dat is de Amerikaanse uitspraak. Probleem opgelost.
Maar laten we ook even naar de fonetische transcriptie* kijken voor het geval je liever voor een Brits accent gaat (en ook voor een stukje bewustmaking).
ID (zowel Amerikaans als Brits Engels - je moet een stukje naar beneden scrollen):
/ˌaɪˈdiː/
Amerikaans: /aɪˈdiː.ə/
Brits: /aɪˈdɪə/
Voor de Britse uitspraak zit het verschil tussen ‘ID’ en ‘idea’ vooral in de laatste klank in het woord: ɪə. ɪə is een zogeheten diftong (of tweeklank), een combinatie van twee klanken binnen een lettergreep, die wij in het Nederlands niet echt hebben. In het Nederlands hebben wij echter wel andere diftongs, namelijk: ‘au’ (pauze), ‘ij’/’ei’ (tijd/eigen) en ‘ui’ (tuin).
Misschien heb je er nog nooit zo bij stilgestaan, maar deze klanken bestaan dus eigenlijk uit twee klanken die in elkaar overgaan. Spreek de Nederlandse voorbeeldwoorden eens een paar keer langzaam uit en let op wat je mond doet. Waarschijnlijk merk je wel dat een diftong dus een begin- en een eindklank heeft. Zodoende is het dan ook geen gek idee om bij het oefenen van ‘ɪə’ (en eventuele andere Engelse diftongs) aandacht te besteden aan de begin- en eindklank en het feit dat je dus gewoon van de ene klank overgaat naar de andere klank.
Tip: voor ‘ɪə’ begin je met een klank die veel lijkt op de ‘i’ in het Nederlandse ‘zit’. Je eindigt met een zogeheten ‘schwa’ (dit is de meest veelvoorkomende klank in het EN/NL en ik wil er in de toekomst nog een keer een aparte blogpost aan wijden), waar je de spieren van je mond (bijna) niet gebruikt: 'uh'.
Een paar andere woorden die in Brits Engels dezelfde klank hebben als ‘idea’ (ɪə):
beer, ear, hero, material, pierce, area, real, glorious, various.
Woorden met dezelfde klank maar uitzonderlijke spelling:
theory, period, weird.
Afrondend: ik hoop dat het verschil in uitspraak tussen ID/Idea duidelijk is en dat je er in de toekomst zelf ook (stilletjes) om kunt lachen als jij, of anderen, deze fout maken. Eerst nog even één laatste check. Maak de volgende zin af. Distinguishing between ‘ID’ and ‘idea’ is a good _____ !
Bonus 1: *Wat is fonetische transcriptie? Zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Transcriptie_(taal) en https://nl.wikipedia.org/wiki/Internationaal_Fonetisch_Alfabet.
Bonus 2: zie ook mijn eerdere blogpost over de onderlinge verschillen tussen de klankensets van talen: ITL #3 - Knowing a Language Part 1: Sound System
Bonus 3: Interessant en enigzins gerelateerd aan bovenstaande is het volgende filmpje over de uitspraak van ‘Ikea’: https://www.youtube.com/watch?v=ZFVAVY37nI4&t=100s
