Vandaag weer een nieuwe categorie blogpost: Coining New Words (CNW). Talen die actief gebruikt worden, krijg er steeds nieuwe woorden bij. En verliezen langzaam ook woorden die niet langer gebruikt worden. In deze categorie blogpost schrijf ik over dit fenomeen in het algemeen, en zal ik soms, zoals vandaag, ook mijn eigen duit in het zakje doen (= kleine bijdrage leveren. Oorsprong: munt in de collecte doen).
Fun fact: Het
Engelse werkwoord ‘to coin’ bekent overigens ‘munten’. Dus ‘to coin a
word/phrase’ doet denken aan het proces van een nieuwe munt slaan/creëren.
Landstede
Vakantieschool
Sinds enkele
jaren organiseert Landstede de zogeheten Vakantieschool (nu ook in samenwerking met Deltion).
Dit jaar deed ik met veel plezier voor een tweede keer mee en het is echt een
aanrader voor leerlingen/studenten die extra willen oefenen voor één of
meerdere vakken. Ik noem dit even kort ter introductie, maar ook omdat nog maar
weinig studenten/docenten bekend zijn met de Vakantieschool. Een beetje meer
publiciteit kan geen kwaad dus!
Niet te
vertalen
Anyway, tijdens
één van deze lessen hadden we het over nieuwe woorden, het woord van het jaar
en, uiteindelijk, woorden die niet goed te vertalen zijn. Wellicht ben je wel
eens één van de ontelbare internetartikelen tegengekomen over dat laatste
onderwerp. Zoals deze, waarin onder andere het Nederlandse woord
‘voorpret’ genoemd wordt. Natuurlijk kun je het beschrijven in de doeltaal,
maar een vertaling is lastig omdat er gewoon (nog) geen woord voor is. Het
voorbeeld dat ik zelf altijd geef is Obama die zijn bezoek aan Nederland als ‘gezellig’
beschrijft.
En ander voorbeeld dat ik altijd noem, en één van mijn persoonlijke favorieten is het Franse L’esprit de l’escalier. Dit beschrijft de situatie waarin iemand iets zegt en je achteraf pas, en dus veel te laat, de perfecte reactie bedenkt. Van oorsprong was het idee dat deze gevatte opmerking je pas te binnen schiet op het moment dat je de trap (escalier) af loopt richting de uitgang van het gebouw.
En terwijl ik dit leuke voorbeeld dus voor de zoveelste keer gebruikte in mijn les, bedacht ik opeens een mogelijke Nederlandse versie voor dit woord:
Trapgrap!
Wellicht niet het
Woord
van het Jaar 2022 maar mijn leerlingen waren in ieder geval enthousiast
en gingen meteen brainstormen over het maken van een viral video. Uiteindelijk
hebben we er niks mee gedaan, maar heb ik ze wel beloofd om er een blogpost
over the schrijven. Bij deze. En wie weet ... als genoeg mensen het gaan
gebruiken, zou het zomaar eens een nieuwe toevoeging aan de Nederlandse taal
kunnen worden!
Tip voor docenten: Is het bedenken van een nieuw woord ook een leuke opdracht voor jouw leerlingen? Check dan https://woordvanhetjaar.vandale.nl/nl. Hier kan men suggesties doen voor het Woord van het Jaar en je kunt leerlingen zelfs vragen om een leuke afbeelding en/of video te maken.
